Ludzie Ważni dla Nieszawy
Ksiądz Wacław Kneblewski
Proboszcz ostatnich lat przedwojennej Nieszawy
Z dniem 28 XI 1932 r. nieszawską parafię objął ks. Wacław Kneblewski. Siedem lat jego urzędowania było najbardziej dynamicznym okresem rozwoju w dwudziestoleciu międzywojennym. Ks. Wacław Kubacki urodził się 10 września 1887r. we wsi Lipicze w pow. tureckim
Po ukończeniu szkoły średniej wstąpił do Seminarium Duchownego we Włocławku. Święcenia kapłańskie otrzymał 12. czerwca 1910 r. Od 1913r. pełnił funkcje katechety w gimnazjum żeńskim w Częstochowie. Wkrótce okazał się wspaniałym nauczycielem, aktywnym społecznikiem i doskonałym publicystą, - wydał drukiem kilka prac. Był także prezesem zarządów i Kolonii Letnich, Inspektorem Związku Harcerstwa Polskiego, członkiem Zarządów: Rady Opiekuńczej Częstochowy, Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności oraz kierownikiem wyższych kursów pedagogicznych. W latach 1919 — 1922 odbył studia licencjackie z prawa kanonicznego i nauk społecznych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.
W 1922 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych aby tam zbierać o fundusze na powstający uniwersytet lubelski. Był współorganizatorem Kongresu Wychodźstwa Polskiego w Detroit w 1925r.
Zabiegał także o fundusze na powstający uniwersytet lubelski a także na budowę gmachu im. Jana Długosza we Włocławku.
Po powrocie ze Stanów Zjednoczonych mieszkał w Warszawie, gdzie pełnił funkcje przedstawiciela Katolickiej Agencji Prasowej. Publikował w wielu czasopismach m.in. w „Kurierze Warszawskim”, „Rzeczypospolitej”, „Polaku-Katoliku” . „Rodzinie Polskiej”. W 1928r. wyjechał na Bałkany w celu uaktualnienia kontaktów kulturalno-misyjnych,
Pełnił też funkcje delegata Polski na teren trzęsienia ziemi w płd. Jugosławii ,
Był inicjatorem utworzenia Ligi Stowarzyszeń Polsko-Jugosłowiańskich,
Taki to wspaniały, energiczny i stosunkowo młody jeszcze ksiądz przybył 28 listopada 1932r. do Nieszawy,
Księdza Kneblewskiego - „obywatela świata” , kapłana, społecznika i publicystę zauroczyło to „dostojne wiekami swego żywota posiwiałe miasteczko” , którego od 28 listopada 1932r. aż do tragicznej śmierci 18 listopada 1939r, miał być proboszczem.”
/A,Mietz w: „Ksiądz Wacław Kneblewski”/
Jak sam wspominał postanowił „wzburzyć” to trochę senne małomiasteczkowe życie jego mieszkańców, wykorzystać piękno Nieszawy oraz jej historyczno-turystyczne walory.
Pokazać Nieszawę w całej krasie, Dlatego postawił sobie i grupie nieszawskich przyjaciół, która się szybko przy nim znalazła wielkie cele. i wielkie zadania:
- zaczął wydawać biuletyn parafialny pt. „Gazetka Parafii Nieszawskiej” /nakład 100 egz./
- postanowił urządzić muzeum parafialne,
Prof. Stanisławowi Noakowskiemu chciał wmurować w miejscu Jego urodzin poświęconą Mu tablicę pamiątkową,
- w 1933 r. z inicjatywy Ks. Proboszcza wydano serię pocztówek o Nieszawie,
-dzięki niemu w początkach grudnia 1932 r. odbyła się w pokojach plebanii wystawa
Obrazów Aleksandra Laszecki - malarza z Włocławka,
- w kościele parafialnym zaczęły odbywać się koncerty muzyki religijnej,
Cele te i wiele innych stopniowo w ciągu tych siedmiu lat Jego kierowania parafią zostały zrealizowane.
Zaniepokojony marazmem gospodarczym Nieszawy doprowadził do powołania w 1938r. Nieszawskiego Towarzystwa Oświaty Zawodowej, założono też Szkołę Kupiecką. W 1939r. utworzono Nieszawskie Towarzystwo Kupców Polskich.
Wielki Patriota - współorganizował i prowadził liczne wiece, sprowadzał wybitnych artystów, pisarzy, skutecznie zaangażował się w wielką akcję ożywienia kultu królowej Jadwigi. Wynikiem działalności ks. Proboszcza było uczynienie z Nieszawy Kujawskiego Centrum uroczystości ku czci Królowej.
Kolejny rozdział historii parafii rozpoczął się 1 września 1939 r. W nocy z 5 na 6 września Nieszawę opuściło kilku księży franciszkanów oraz ks. Proboszcz Wacław Kneblewski. Z wielkim trudem udało się tej grupie dotrzeć do Warszawy. Franciszkanie schronili się w swoim klasztorze w Warszawie. Ksiądz Kneblewski wrócił do Nieszawy. Na pytanie wielu nieszawian, zdziwionych, że ksiądz wrócił odpowiadał: „wróciłem, bo gdzie owce moje tam i ja, ich pasterz.” Nie cieszył się długo wolnością, gdyż już 21 października 1939r. został aresztowany i umieszczony w Aleksandrowie Kuj. Tam przebywał niecałe 2 tygodnie i 4 listopada przewieziono go do Świecia a stamtąd do klasztoru werbistów w Górnej Grupie. Zgromadzono tam około 100 księży. 18 listopada zginęło 13 z nich a wśród zastrzelonych na pobliskim poligonie był nasz Proboszcz ks. Wacław Kneblewski. Dla nieszawskiej parafii nastały ciężkie czasy. Kościół farny został zamknięty, podobny los spotkał plebanię, która została doszczętnie ograbiona, zamknięto założoną przez księdza Kneblewskiego szkołę kupiecką. Niemcy zniszczyli bogaty księgozbiór księdza Proboszcza. Zniszczono także założone przez Niego muzeum parafialne. Nieliczne tylko eksponaty muzealne czy książki z bogatego księgozbioru Ks. Kneblewskiego udało się co odważniejszym mieszkańcom Nieszawy zatrudnionym przy pracach porządkowych ocalić od zniszczenia i po wojnie przekazać bibliotece nieszawskiej czy kancelarii parafialnej.
Stanisław Noakowski
Urodzony 21 marca 1867 w Nieszawie, zm. 1 października 1928 w Warszawie – polski architekt, malarz, rysownik, historyk sztuki.
Drugi syn Władysława Noakowskiego (1827-1879) rejenta okręgu nieszawskiego i Eleonory z Sandomierskich (1839-1910). Ojciec artysty w młodości bawił się piórem. Tłumaczył pisarzy francuskich (z oryginału) i angielskich (z francuskiego). Ojciec i brat Noakowskiego bardzo dobrze rysowali. Matka bardzo zajmująco opowiadała. Stanisław Noakowski od wczesnej młodości zdradzał zamiłowanie do rysunku i historii.
Uczył się najpierw w szkole realnej we Włocławku (1877–1884) – jego nauczycielem rysunku był Ludwik Bouchard, malarz, krytyk artystyczny i pisarz o sztuce – a później w gimnazjum w Łowiczu (1884–1886). Studiował architekturę w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu (1886–1894). W 1895 jako stypendysta Akademii odbył podróż po Europie.
Studia – łącznie z wyjazdami na stypendia zagraniczne – zajęły mu 12 lat, do roku 1898. Tuż po otrzymaniu dyplomu rozpoczął starania o stanowisko wykładowcy na Politechnice Warszawskiej, jednak bezskutecznie. Został więc w Rosji i w latach 1899–1918 zajął się nauczaniem. W roku 1906 został powołany na profesora Moskiewskiej Szkoły Malarstwa, Rzeźby i Architektury. Od 1915 roku był członkiem Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, w 1918 został powołany do Moskiewskiego Kolegium Plastycznego. W Rosji spędził 20 lat.
Profesurę na Politechnice otrzymał dopiero w roku 1919 i został jednym z najpopularniejszych i najbardziej cenionych wykładowców. Przez trzy lata był dziekanem Wydziału Architektury. Uczył historii architektury nowożytnej.
